مشاوره خانواده

تجارب والدین در زمینه اعتماد به نفس کودکان
با گفتار خود از کودکان حمایت کنید:
*-کلام خودمانی
*-تقویت مثبت
*-نامهای خودمانی
*-آموزش درک احساسات دیگران
*-صحبت خوشبینانه با خود
*-پیغام تلفنی
*-به کارهای سخت پاداش دهید
*-برای عقاید فرزندانتان ارزش قائل شوید
*-آخرین روز مدرسه را جشن بگیرید
*-با فرزندانتان محترمانه رفتار کنید
*-با مشکلات معقولانه برخورد کنید
*-مرزها را ترسیم کنید
*-تلویزیون به عنوان یک عامل موثر در آگاه ساختن
*-کودکان خود را به شکل شایسته ای معرفی کنید
*-وضع قواعد منطقی
*-دوستت دارم !
*-اول گوش کنید
*-کودکان را تشویق کنید تا سرگرمیهایشان را افزایش دهند
*-نظرات کودکان راتحسین کنید
-با رفتار خود ،کودکان را تشویق کنید
*-به کودکان فرصت دهید
*-ساعات تنهایی
*-مجموعه یادگاریها
*-کارهای کوجکی کهشما انجام می دهید
*-شرکت در فعالیتهای اجتماعی فرزندان
*-فهرستی از فعالیتهای مورد علاقه کودکان را تهیه کنید
*-بگذارید خلاقیت رشد کند
*-کودکان می توانند آموزش دهند
*-مهارتهای ارزشمند را به کودکان بیاموزید
*-آموزش قدر دانی از دیگران
-کودک ا به محل کار خود ببرید
*-دید فرهنگی کودکانتان راوسعت دهید
*-استفاده از فرصتها
*-با کودکان ارتباط برقرار کنید
*-کودکان خود را لوس نکنید
*-به عقاید بچه ها احترام بگذارید
*-از دید کودکانتان بنگرید
*-بچه ها نیاز به صرف انرژی دارند
*-توجه بیشتری نشان دهید
*-به کودکانتان مسئولیت بدهید
*-الگوهای عملی مثبت
*-به مسائل خاص دوران رشد کودکان خود توجه کنید
*-گاهی بخندید وشوخی کنید
-زمانی را برای باهم بودن صرف کنید:
*-مهمانی با صرف چای
*-زمانی را با کودکانتان بگذرانید
*-از لحظه های عادی بهره ببرید
*-تنوع در زندگی
*-ناهار خانوادگی
*-تقویم هفتگی ویژه
*-لذت بردن از بودن در کنار یکدیگر
*-کمکهای خانوادگی داوطلبانه
*-توجه کامل
*-مسافرت با ماشین

-هنگامی که از هم دور هستید ،نزدیکی خود را حفظ کنید :
*-پیام دوست داشتنی
*-هدایای تعطیلات
*-با فرزندانی که دراردو به سر می برند ،تماس داشته باشید
*-ارتباط از طریق ارسال عکس و فیلم
*-دلم برایت تنگ می شود
*-توضیح برنامه سفر
*-بهترین هدیه سفر وقت گذاشتن شماست
*-استقبال گرم

-عشق و محبت خود را با کلمات و رفتار های هنرمندانه ابراز کنید :
*-فرستادن نامه به مدرسه
*-روز نامه تولد
*-پیامهای مهم فرهنگی را به فرزندانتان انتقال دهید
*-خاطرات سالهای دور
*-پیامهایی بر روی غذا
*-به کودکانتان بیاموزید که نامه بفرستند
*-تکالیف را با هم انجام دهید
*-بگذارید فرزندانتان کتابی بنویسند
*-تابلوی اعلانات خانواده
*-پیشرفت فرزندانتان را ثبت کنید
*-تقدیر توأم با خلاقیت کارهای خوب فرزندانتان را اطلاع دهید
*-تقویت مناسب
*-قراردادهایی با کودکان
*-یادداشتهایی را برای کودکانتان بنویسید

-در رویارویی با مشکلات ،اعتماد به نفس داشته باشید :
*-شرایط تفکر خلاق را در کودکانتان فراهم کنید
*-یاری غیر مستقیم به کودکان
*-کودکان را تشویق به حل مشکلات کنید
*-الگوی عزت نفس برتر باشید گوش کردن فعال
*-تنظیم وقت را به فرزندانتان بیاموزید
*-روشهای مقابله با شرایط دشوار را بیاموزید
*-مسؤولیت مالی را به کودکانتان بیاموزید
*-رفتار خاص هنگام بیماری
*-به واکنش کودکانتان در مورد مرگ احترام بگذارید
*-از تلاش بچه ها تقدیر کنید
*-رفتار مستقل را تشویق کنید
*-اهمیت پول در آوردن

منبع :کتاب :تجارب والدین در زمینه اعتماد به نفس کودکان،نویسنده سیلوانا کلارک ،ترجمه ی نگار اصغری پوروحمید اصغری پور

قال رسول الله علیه السلام :خیرکم خیرکم لاهله وأنا خیرکم لاهلی

بهترین شما شخصی است که نسبت به خانواده خوب تر باشد ومن بهترین شما نسبت به خانواده ام هستم .

1-صفا و صمیمیت

2-ادب واحترام و محبت

3-همکاری و مساعدت

4-اخلاق و معنویت

5-ایثار و رفاقت

6-یکرنگی و صداقت

7-نظم و انضباط و نظافت

8-تعهد و احساس مسئولیت

9-تواضع و دوری از لجاجت

10-آراستگی و نشاط و جذابیت

11-میانه روی وعدالت

12-صبر و استقامت

13-ساده زیستی و قناعت

14-ادای حقوق و رعایت ظرفیت

از محبت مار موری می شود    وز محبت دیو حوری می شود

از محبت تلخها شیرین شود        وز محبت خارها گل می شود

جوان حلقه اتصال دو نسل است:
1- نسل گذشته 2- نسل آينده
هرگونه سخني در مورد جوان در عين سادگي بسيار مشكل و پيچيده است، زيرا احتياج به معرفت و شناخت كامل اين دو نسل دارد. شناخت اين نسل يعني شناخت روحيات، شناخت تمايلات، شناخت احساسات، شناخت خواسته‌ها و توانمندي‌هاي جوان. پس اگر نتوانيم تفسيري صحيح و منطقي از جوان داشته باشيم، نمي‌توانيم او را دريابيم و مهم‌ترين نكته اينجاست كه او نيز از خود، محيط خود، آينده خود و هدف آفرينش تفسير روشن و همگون داشته باشد. به نظر مي‌رسد نسل جوان امروز با دو بحران روبروست:
الف- بحران شناسايي
به اين معني كه جوان امروزي درصدد تفسير روان و همه‌جانبه سوال‌هاي جدي خود برنمي‌آيد و يا حداقل پيگير نيست يا به تعبير ديگر سوال ندارد و يا با دغدغه خاطر به آن مواجه نمي‌شود. پس قبل از پرداختن به سوال‌هايي نظير «من كيستم؟ كجا هستم؟ چه بايد بكنم؟» بايد بدانيم كه جوان قبل از اينكه بر خود مسلط باشد تحت تاثير حوادث بيروني قرار گرفته و محيط اطراف سمت و سوي او را جهت مي‌دهند. قطعاً يكي از عوامل موثر در نشو ونماي جواي و بلكه هر انساني، محيطي است كه در آن زندگي مي‌كند. اما به نظر مي‌رسد اگر انسان فضاي ذهني و دروني آسيب‌ناپذيري داشته باشد، عوامل محيطي از بيرون مطابق با عوامل دروني او جهت مي‌يابند كه بعضي از آيات به اين مطلب اشاره دارد. يا ايها الذين آمنوا عليكم لايضركم من قبل اذا اهتديتم (كساني كه ايمان آورده‌ايد به خودتان برسيد، اگر شما هدايت پيدا كنيد كساني كه گمراه شده‌اند به شما ضرري نمي‌رسانند.) نداشتن فضاي ذهني روشن و شناختي گويا از خود، آينده خود، اطراف خود، محيط خود و بالاخره هويت خود، مشكل اساسي و جدي جوانان اين دوران است. جوان ما بايد به اين نكته واقف باشد كه به مقتضاي سن جواني اطلاعات او نسبت به بسياري از امور ناقص است و تنها با صبر و تحمل و استفاده از استادان و راهنمايان است كه مي‌تواند شاهد رشد روزافزون خود باشد.
ب- بحران الگوگريزي و الگوپذيري
جوان كانون احساسات است و يكي از نيازهاي حسي او الگو و اسوه‌خواهي است. جوان ناخودآگاه الگوخواه و الگوپذير است و از اين كه الگوي مناسبي نداشته باشد افسرده مي‌شود. (البته چون خود متعلق به نسل گذشته و آينده است، هميشه در جستجوي الگويي است كه گذشته و آينده را جمع كند الگويي كه در گذشته حل نشده باشد و آينده را نيز همانند او درك كند.) از جهت الگويي، نوگرا و تجديدطلب است. علت چنين گرايشي اين است كه جوان در درجه اول آنچه را كه با تمايلات و احساسات لذت‌بخش او مطابق باشد پذيرفته و تحت تاثير آن قرار مي‌گيرد و آن را به عنوان الگو انتخاب مي‌كند. اگر اين انطباق حاصل نشود انزجار، دلسردي و كناره‌گيري ناخودآگاه آغاز شده و در اين حال او بدنبال الگوي ديگري مي‌گردد. ما بايد الگوي سالم ديگري در اختيارش قرار دهيم كه در عين هدايت به افق‌هاي عقلاني به احساسات او نيز پاسخ داده، خواسته‌ها و تمايلات را در چارچوب نياز واقعي او برآورده سازيم. بايد اين واقعيت را پذيرفت كه تا ما جوان را در نيابيم آينده را نخواهيم داشت و تا آينده را نداشته باشيم تلاش گذشته ما بي‌ثمر خواهد بود.
اما وظيفه چيست؟
1- برسميت شناختن جوان
جوان بايد به اين باور برسد كه ما او را به رسميت مي‌شناسيم. به انديشه، تمايلات و احساسات او هرچند ناپخته ارج نهيم و درد او را درد خود مي‌دانيم. جوان بايد بداند كه ما در يك تكاپوي همه جانبه تنها آينده خود را در او مي‌بينيم و به آينده او علاقه‌مند هستيم. البته تنها سخن گفتن از جوان مشكل را حل نخواهد كرد، آنچه مي‌تواند حلال مشكلات روحي و رواني جوان باشد به رسميت شناختن واقعي اوست و به نظر مي‌رسد اين مطلب از دو راه مسير قابل هدايت است.
الف: همزباني
ما بايد زبان و فكر جوان را درك كنيم، احساس او را بدانيم، خواسته او را بفهميم و قبل از اينكه براي جوان تصميم بگيريم فضاي فرهنگي محيطي را به گونه‌اي هموار كنيم كه جوان به طور طبيعي حرف دلش را بزند. در اين صورت ما مي‌توانيم درد واقعي او را از زبان او بشنويم. تا زماني كه ما درد جوان را بيان مي‌كنيم نسخه درمان ما به درد جوان نخواهد خورد، فضاي ارتباط را بايد با تلاش طبيعي ايجاد كرد. لازم به ذكر است كه ما بايد مطالب خود را در يك قالب زباني همگون به جوان منتقل كنيم و اين امر تنها در صورتي ميسر است كه دردها، خواسته‌ها، نيازها و توانمندي‌هاي او را به طور طبيعي نه به صورت تصنعي شناسايي كنيم و اين موضوع زماني محقق خواهد شد كه جوان با امنيت خاطر در يك فضاي شاداب و منطقي به سخن آمده و سفره دلش را باز كند. تحقق اين امر مرهون آن است كه جوان بداند ما به طور جدي درصدد يافتن او هستيم و او را دوست داريم و او همه وجود و هستي آينده و سرمايه جامعه ماست.
اولين مكاني كه لازم است چنين فضايي در آن حاكم باشد خانواده است. امروز جوان در خانواده خود زندگي طبيعي ندارد و بيرون از افكار و تمايلات خانواده اما به ظاهر زندگي مي‌كند. خانه خوابگاه اوست و خانواده قفسي است كه او را تنها از آفت‌هاي محيطي و نه از آفت‌هاي روحي حفظ مي‌كند كه مكان بعدي جامعه است. اگر جامعه جوان را به رسميت بشناسد او گرچه از جهات اقتصادي دچار مشكلاتي باشد، هميشه آسايش و امنيت رواني را احساس مي‌كند و در اين صورت سعي مي‌كند براي جامعه‌اي كه براي او ارزش فوق‌العاده قايل است كار كند.
نتيجه اينكه به رسميت شناختن جوان يعني احترام گذاشتن به انديشه او گوش دادن به درد دل او و محبت كردن به او در چنين بستري به راحتي مي‌توان بحران شناسايي و بحران الگوگريزي را حل كرد.
ب: به‌كارگيري انديشه و توان جوان
يكي از بهترين راه‌هاي به رسميت شناختن جوان و واگذار كردن كار به اوست، ما بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي كنيم كه جوان خود مجري بسياري از كارها باشد و بتواند ابتكار و خلاقيت خود را نشان بدهد در بستري آماده به ظهور و شگفتي خود بينديشد و انديشه خود را در افق خدمت به مردم نظاره كند، علت برخي از افسردگي‌ها بدانديشي‌ها و بزه‌كاري‌ها و عدم ابراز احساسات به جوانان است، اگر بستر ابراز احساسات جوان تهيه شود بسياري از معضلات از بين خواهد رفت، اگر ما بتوانيم از انديشه‌ها و فكر جوان استفاده كنيم حلقه ارتباط با او راه جهت درمان بسياري از دردهاي او بدست گرفته‌ايم.
ج- سيراب كردن جوان در هدايت
بعد از اينكه ما جوان را با ايجاد فضاي ارتباط به رسميت شناختيم بايد او را حفظ كنيم يعني او را به طور غيرمستقيم هدايت كنيم تا با اتكاء به نفس در مسير زندگي به پيش برود. ما بعد از ارتباط بايد بتوانيم به او خوراك تازه همراه با مزه‌هاي قابل پسند و به تعبيري خودماني‌تر جوان‌پسند ارايه كنيم. اينجاست كه محتوا را بايد در روش‌هاي تازه بكار گرفت كه خوشبختانه از جهت دارابودن محتواي هدايت از علوم ديني با وجود روحانيت معظم مشكلي نيست. اما مشكل در ارايه جذاب آن در قالب‌هاي ارزشي است كه بايد بدان توجه ويژه داشت.
جوان مطابق با روحيه خود از كهنه‌كاري گريزان است و به نوانديشي و تازه‌گرايي گرايش دارد و اين ما هستيم كه وقتي جوان را با خود همراه كرديم بايد سنت و تجديد را كنار هم بنشانيم و بين گذشته و آينده عقد قرابت ايجاد كنيم. اينجاست كه اصل انطباق با جوان در مسير هدايت ضروري است. بايد مطبق با رفع نيازها بر ضرورت‌ها تكيه كرد و زبان طرح ارزش‌ها را مطابق با مخاطب خود جذاب و گيرا نمود.
زبان امروزي قطعا در نقل مطالب و در مقايسه با زبان كهنه موفق‌تر است. در اين راستا ترجيحاً بايد از قالب‌هاي هنري و با محتوا با هدايت ارزشي‌ بهره‌گرفت. اميد آنكه با درك مشكلات جوانان و انتخاب راه كارهاي اصيل و صحيح قدمي بزرگ در رفع نيازهاي جوان امروزي برداريم.

اگر می گویند ذکر کنید ، منظور این نیست که یک تسبیح دستمون بگیریم و بگوییم: یا الله ، یا رحمان ، یا رحیم و … ،اسم ببریم! اینها ذکر نیست. ذکر اینست که او در کل زندگی ما حضور داشته باشه. اگر یک اسم خدا جمیل است، پس باید در معماریمان باشد، توی رفتارهایمان باشد، تو لباسمون باشد تو ظاهر و باطنمون باید باشد، تو صحبت کردنمون باید باشد. کو جمیل!؟ که تو می گویی من ذاکرم! هر کس ذاکر نباشد به اسماء الله زندگیش سخت می شود، معیشتش تنگ می شود.

ﻭﻗﺘﻰ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﻣﺘﺤﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ
ﻭﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ
ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺍﻟﻬﻰ !
ﻭﻗﺘﻰ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺼﻴﺒﺘﻰ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﺯ ﺑﺲ ﮐﻪ ﺧﻮﺏ ﺑﻮﺩ
ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺼﻴﺒﺘﻰ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﺯ ﺑﺲ ﮐﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺑﻮﺩ !
ﻣﺮﺍﻗﺐ ﺑﺎﺵ ! ﻗﻀﺎ ﻭ ﻗﺪﺭ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺁﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﺗﻮﺳﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﮑﻦ
ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺳﺘﺎﺭﺍﻟﻌﯿﻮﺏ ﺍﺳﺖ . ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺣﺎﻣﻞ ﻋﻴﻮﺏ ﺯﻳﺎﺩﻯ
ﻫﺴﺘﻴﻢﻭﺍﮔﺮ ﻟﺒﺎﺳﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﺳِﺘْﺮ و ﭘﻮﺷﺶ ﺍﺳﺖ
ﻧﺒﻮﺩﮔﺮﺩﻧﻬﺎﻯ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺷﺪﺕ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺧﻢ ﻣﻴﺸﺪ .
ﭘﺲ ﻋﻴﺐ ﺟﻮﻳﻰ ﻧﮑﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﻋﻴﻮﺏ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﭼﻮﻥ ﺧﻮﻥ
ﺩﺭﺭﮔﻬﺎﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩﻣﺎﻥ ﺟﺎﺭﻳﺴت…ﻭﻗﺘﻰ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﻣﺘﺤﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺍﺳﺖ
ﻭﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ
ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺍﻟﻬﻰ !
ﻭﻗﺘﻰ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺼﻴﺒﺘﻰ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﺯ ﺑﺲ ﮐﻪ ﺧﻮﺏ ﺑﻮﺩ
ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺼﻴﺒﺘﻰ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﻴﺸﻮﺩ
ﻣﻴﮕﻮﻳﻴﻢ ﺍﺯ ﺑﺲ ﮐﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺑﻮﺩ !
ﻣﺮﺍﻗﺐ ﺑﺎﺵ ! ﻗﻀﺎ ﻭ ﻗﺪﺭ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺁﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﺗﻮﺳﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﮑﻦ
ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺳﺘﺎﺭﺍﻟﻌﯿﻮﺏ ﺍﺳﺖ . ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺣﺎﻣﻞ ﻋﻴﻮﺏ ﺯﻳﺎﺩﻯ
ﻫﺴﺘﻴﻢﻭﺍﮔﺮ ﻟﺒﺎﺳﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﺳِﺘْﺮ و ﭘﻮﺷﺶ ﺍﺳﺖ
ﻧﺒﻮﺩﮔﺮﺩﻧﻬﺎﻯ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺷﺪﺕ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺧﻢ ﻣﻴﺸﺪ .
ﭘﺲ ﻋﻴﺐ ﺟﻮﻳﻰ ﻧﮑﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﻋﻴﻮﺏ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﭼﻮﻥ ﺧﻮﻥ
ﺩﺭﺭﮔﻬﺎﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩﻣﺎﻥ ﺟﺎﺭﻳﺴت…

چکیده
این تحقیق به مواضع علما در برخورد با حاکمان جور در طول تاریخ پرداخته مفاهیم اساسی و پیشینه موضوع را بیان نموده و تقیه، ضرورت، مصلحت را به عنوان عوامل اثر گذار و تعیین کننده در برخورد فقها با حاکم جور شناسایی و بیان نموده است. و با عنایت به اینکه حاکمیت و ایجاد نظم امری ضروری در جوامع انسانی بوده و جزو کلید واژه بحث می باشد. ضمن تشریح و دسته بندی حاکمان، حاکمیت مطلق را ازآن خدا دانسته و با سلسله مراتب به انبیاء و ائمه اطهار علیهم السلام و در عصر غیبت جزو تکالیف فقها شمرده و بدون استثناء تمامی حکام را جور و باطل می داند. و علمای عادل و پرهیزکار را جانشینان ائمه اطهار علیهم السلام معرفی کرده و پژوهش اثبات کرده که فقها در تصمیم و اتخاذ مواضع با حاکمان از سیره نبوی و علوی پیروی می کرد و آراء و اجتهادشان را بر اساس مستندات آیات قرآنی و احادیث و روایت ائمه اطهار علیهم السلام بیان می کنند و برابر این نوشتار در طول تاریخ در عصر آل بویه و عصر مغول و عصر صفوی و همچنین انقلاب اسلامی اظهار نظر فقها در مواجهه با حکام جور بیشتر به چشم می خورد و با توجه به جمیع جهات و مقتضیات زمانی و مکانی و اجتهاد شخصی سه روش کلی سیاست تعامل و همکاری، سکوت و انزوا و برخورد و مبارزه را در مواجهه با حاکمان جور دسته بندی کرده است. و معمولاً هر سه روش برای رضایت خداوند و به نفع اسلام و مسلمین بوده است.
کلید واژه:تقیه،ضرورت،مصلحت، حاکمیت.

مهارت های ده گانه

خودآگاهی
خودآگاهی ، توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات ، نقاط ضعف و قدرت ، خواسته ها ، ترس و انزجار است. رشد خودآگاهی به فرد کمک می کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولا پیش شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه است.
همدلی
همدلی یعنی اینکه فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند. همدلی به فرد کمک می کند تا بتوانند انسانهای دیگر را حتی وقتی با آنها متفاوت است بپذیرد و به آنها احترام گذارد. همدلی روابط اجتماعی را بهبود می بخشد و به ایجار رفتارهای حمایت کننده و پذیرنده ، نسبت به انسان های دیگر منجر می شود.
ارتباط مؤثر
این توانایی به فرد کمک می کند تا بتواند کلامی و غیر کلامی و مناسب با فرهنگ ، جامعه و موقعیت، خود را بیان کند بدین معنی که فرد بتواندنظرها ، عقاید ، خواسته ها ، نیازها و هیجان های خود را ابراز و به هنگام نیاز بتواند از دیگران درخواست کمک و راهنمایی نماید. مهارت تقاضای کمک و راهنمایی از دیگران ، در مواقع ضروری، از عوامل مهم یک رابطه سالم است.
روابط بین فردی
این توانایی به ایجاد روابط بین فردی مثبت و مؤثر فرد با انسانهای دیگر کمک می کند. یکی از این موارد ، توانایی ایجاد روابط دوستانه است.که در سلامت روانی و اجتماعی ، روابط گرم خانوادگی ، به عنوان یک منبع مهم روابط اجتماعی ناسالم نقش بسیار مهمی دارد.
تصمیم گیری
این توانایی به فرد کمک می کند تا به نحو مؤثرتری در مورد مسائل تصمیم گیری نماید. اگر کودکان و نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد اعمالشان تصمیم گیری کنند ، جوانب مختلف انتخاب را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی کنند ، مسلما در سطوح بالاتر بهداشت روانی قرار خواهند گرفت.
حل مسأله
این توانایی فرد را قادر می سازد تا به طور مؤثرتری مسائل زندگی را حل نماید . مسائل مهم زندگی چنانچه حل نشده باقی بمانند ، استرس روانی ایجاد می کنند که به فشار جسمی منجر می شود.
تفکر خلاق
این نوع تفکر هم به مسأله و هم به تصمیم گیری های مناسب کمک می کند . با استفاده از این نوع تفکر ، راه حلهای مختلف مسأله و پیامدهای هر یک از آنها بررسی می شوند . این مهارت ، فرد را قادر می سازد تا مسائل را از ورای تجارب مستقیم خود را دریابد و حتی زمانی که مشکلی وجود ندارد و تصمیم گیری خاصی مطرح نیست ، با سازگاری و انعطاف بیشتر به زندگی روزمره بپردازد.
تفکر انتقادی
تفکر انتقادی ، توانایی تحلیل اطلاعات و تجارب است . آموزش این مهارت ها ، نوجوانان را قادر می سازد تا در برخورد با ارزش ها ، فشار گروه و رسانه های گروهی مقاومت کنند و از آسیب های ناشی از آن در امان بمانند.
توانایی حل مسأله
این توانایی فرد را قادر می سازد تا هیجان ها را در خود و دیگران تشخیص دهد ، نحوه تأثیر هیجان ها بر رفتار را بداند و بتواند واکنش مناسبی به هیجان های مختلف نشان دهد . اگر با حالات هیجانی ، مثل غم و خشم یا اضطراب درست برخورد نشود این هیجان تأثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی خواهد گذاشت و برای سلامت پیامدهای منفی به دنبال خواهند داشت.
توانایی مقابله با استرس
این توانایی شامل شناخت استرس های مختلف زندگی و تأثیر آنها بر فرد است . شناسایی منابع استرس و نحوه تأثیر آن بر انسان ، فرد را قادر می سازد تا با اعمال و موضع گیری های خود فشار و استرس را کاهش دهد.

ده نشانه اینکه ما به خود احترام نمی گذاریم :

1- به چیزهایی بله می گوییم که برای ما مهم نیست یا وقت انجامش را نداریم.
2- تنها برای اینکه کسی را دلخور نکنیم، با او موافقت می کنیم.
3- به نیاز دیگران بیش از نیاز خود بها می دهید.
4- نسبت به انجام کاری که صحیح بوده احساس گناه می کنیم زیرا دیگران نظر مخالف دارند.
5- با نشان ندادن نقاط قوت و نقش مثبت خود، از خود دفاع نمی کنیم.
6- دایما احساس خود را مخفی نگه می داریم.
7- آشکارا به دنبال جلب توجه دیگران هستیم.
8- دایما سعی در خوشحال کردن دیگران داریم.
9- خود را در احاطه همراهان بد قرار می دهیم.
10- خود را برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران، بزک می کنیم.

فرزند پروری آگاهانه

محبت، خنده، محدودیت ها و همبستگی را هستۀ مرکزی فرزند پروری در نظر می گیریم. در زندگی پرمشغلۀ ما بسیاری از چیزها، از جمله اطلاعات ناهمگون در مورد فرزند پروری، این هستۀ اصلی را مبهم و نامشخص می کنند. برای آغاز حرکتی مطمئن و کارکردن مؤثر با نوجوانان لازم است از هوش هیجانی کمک بگیریم. ما باید بین کشش هیجانات خود و منطق موقعیت هایی که با آنها مواجه می شویم، تعادل برقرار نماییم. باید بیاموزیم که احساسات خود، شرایط در حال ظهور و روابط پیرامونمان را به درستی تشخیص و اعمالمان را متناسب با این عوامل شکل دهیم.

زمینه های خاصی که معرف فرزند پروری هوشمندانه از لحاظ هیجانی هستند، عبارتند از:

آگاهی از احساسات خود و دیگران؛
نشان دادن همدلی و تلاش برای درک دیدگاه های دیگران؛
حفظ خونسردی و پیروی از قانون طلایی؛
مثبت بودن، هدفمند بودن و داشتن برنامه ریزی؛
استفاده از بهترین مهارت های اجتماعی (ESP) به منظور کنترل و هدایت روابط.

{ بهترین مهارت های اجتماعی (ESP):

الف) ارزیابی Evaluatiing (E) و سبک و سنگین کردن شرایط، احساسات و دیدگاه های کسانی که با آنها سر و کار داریم و بازداری تمایل خود به نشان دادن واکنش بسیار سریع، افراطی و نامهربانانه.

ب) انتخاب Selecting اهداف (S) و برنامه ریزی مثبت و سازنده برای عمل.

ج) اقدام به کار Proceeding (P) با استفاده از مهارت های اجتماعی صحیح.{

آماده سازی نوجوان برای آینده

تا به حال دربارۀ والدین صحبت کرده ایم اما باید در نوجوانانمان نیز تأمل کنیم. چگونه توجه خود را به نیازهای واقعی آنها معطوف کنیم و مطمئن باشیم که فرهنگ عوام بر فرزند پروری ما تأثیر نخواهد گذاشت؟ اگر هدف ما فرزند پروری آگاهانه است نه اتفاقی و بر حسب تصادف، باید نقشه جادۀ رشد نوجوان را تهیه کنیم و مطمئن شویم که به جای توجه به تابلوهای اعلانات، مسیرهای انحرافی کم اهمیت و زیباسازی های ظاهری کنار جاده، به مسیرها و مقصدهای اصلی توجه کرده ایم.

والدین نوجوانان باید قطب نماهای خود را برای تقویت داشته های نوجوانان در حوزه های زیر تنظیم کنند.

قدردانی: احساس دوست داشته شدن، ارزشمند بودن، مورد توجه واقع شدن و اهمیت داشتن.

احساس تعلق: شرکت در گروه های اجتماعی هدف دار، همانند سازی با ارزش ها و اهداف مهم و رشد از طریق برقراری تماس ها و روابط گوناگون.

شایستگی و اعتماد به نفس: که از مهارت های هوش هیجانی و اجتماعی مورد نیاز برای موفق شدن در دنیای پیچیدۀ اجتماعی نشأت می گیرد. نوجوان بدین وسیله می تواند در مقابل امیال زیانبار مقاومت کند؛ به فشارها و فرصت های اجتماعی، آگاهانه واکنش نشان دهد؛ در خانواده، محیط کار و جامعه روابط مثبت برقرار و آنها را حفظ کند؛ نقش های ضروری یک شهروند را ایفا و کمک ها و خدمات باارزشی بکند.

همکاری و مشارکت: این احساس به این معناست که فرد اهمیت دارد و بیرون از او دنیای بزرگتری از روابط، آرمان ها و اهداف (که او حقیقتا با آنها پیوند یافته است)، وجود دارد.

امیدواریم شما نیز با ابزارهای جدید (محبت، نشاط، تعیین حد و مرز و همبستگی) به عرصۀ فرزند پروری نوجوانان گام نهید.

اگر نمی توانید با کودکتان به راحتی ارتباط برقرار کنید!
اگر او با شما سخن نمی گوید!
اگر از دست لجبازیهایش به سطوح آمده اید!
این چند نکته را مدنظر قرار دهید:
1ـ علاقه مندانه موضوع و مشکلاتش را دنبال کنید.
2ـ اگر شما مشکلات کودکتان را کوچک و بی ارزش بشمارید قطعاً از گفتن مشکلاتش امتناع می کند یا به بد خلقی و لجبازی مبادرت می ورزد.
3ـ در برخورد و ارتباط گفتاری با او سعی کنید مشتاقانه به او نگاه کنید و هر چند لحظه از کلمات ( حق با توست ـ راست می گویی ) استفاده کنید.
4ـ از او بخواهید که عقاید خود را راجع به مشکل پیش آمده بیان کند و آن را از ابعاد مختلف برایتان توضیح دهد.
5ـ صبور باشید و بدانیدکه او یک کودک است و نمی تواند مثل شما سریع ازکلمات لازم استفاده کند.
6ـ کودکان با رفتارهایشان پیامهایی به ما می دهند مثل درهم کردن انگشتان هنگام صحبت کردن ، ناخن جویدن موقع نگرانی ، اخم کردن ، مشت کردن انگشتان هنگام عصبانیت ، یا ژستهای کودکانه. آنان هرچند با ما به روشنی سخن نمی گویند ولی با حرکات خود به صورت غیرکلامی با ما حرف می زنند.

7ـ از سوالهای بسته و امری بپرهیزید.
8ـ او را با تمام وجود درک کنید.
9ـ از چیزهایی که کودک شاکی است و احساس نارضایتی می کند و بالعکس چیزهایی که کودک را شاد می سازد و احساس خرسندی را در وی به وجود می آورد جدی بگیرید.
10ـ گفتگو را در زمان مناسب انجام دهید.
11ـ به سادگی و با زبان خودش سخن بگویید و از کلمات سخت و غیرقابل فهم کودک امتناع کنید.
حرف آخر
ما به والدین این هشدار را می دهیم که فقط تنبیه جسمانی آزار محسوب نمی شود بلکه ارتباط نادرست در گفتگوهایمان با کودک و نادیده گرفتن غیرعمدی وجود وی ، بزرگترین آزار و بدترین پیامدهای روحی را برای او به ارمغان می آرود و این باعث می شود که نسلی مضطرب ، بدون اعتماد به نفس ، بااحساس حقارت در برخوردهای اجتماعی و بین فردی بپرورانیم و از همه مهمتر بتدریح چرخه ناقصی ایجاد می شود که نسل در نسل ، روان کودکان و والدین آینده را تهدید می کند.